Eşikteki Misafir: Derrida’nın Konukseverlik Anlayışı Işığında Yunan Mitlerinin İncelenmesi


Kıykaç B.

Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi E-Dergisi, cilt.12, sa.1, ss.98-108, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Konukseverlik kavramı, Yunan mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. Son yıllarda, sosyal bilimlerin farklı alanlarındaki birçok çalışmada konukseverlik kavramının sosyo-kültürel boyutları incelenmektedir. Bu çalışma, Yunan mitlerindeki konukseverliği Jacques Derrida’nın koşullu ve koşulsuz konukseverlik anlayışı çerçevesinde incelemiştir. Çalışmanın verileri, Yunan mitlerini ele alan beş ana kaynağa (Mitologya, Klasik Yunan Mitolojisi, Mitoloji Sözlüğü, Yunan Mitleri, Antik Yunan Mitolojisinde Thesus ve Atina Şenlikleri) dayanmaktadır. Elde eden veriler, içerik analizine tabi tutularak bulguların sunumu gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda, Yunan mitolojisindeki konukseverlik anlayışının büyük ölçüde Derrida'nın koşullu konukseverlik kavramıyla örtüştüğü görülmüştür. Mitolojik anlatılarda, misafirlerin belirli kurallara uyması, ev sahibinin beklentilerini karşılaması ve genellikle bir karşılık sunması beklenmektedir. Öte yandan, Yunan mitlerinde Derrida'nın tanımladığı anlamda koşulsuz konukseverlik örneklerine ise oldukça az rastlanmaktadır. Bu durum, Derrida'nın koşulsuz konukseverliğin idealize edilmiş ve pratik hayatta uygulanması zor, hatta imkânsıza yakın bir tutum olduğu yönündeki felsefi argümanını destekler niteliktedir. Sonuç olarak çalışma, Derrida'nın konukseverlik felsefesinin Yunan mitolojisindeki misafirperverlik pratiklerini anlamak için yeni bir bakış açısı sunduğunu ve mitolojik anlatılardaki konukseverlik temalarının aslında çoğunlukla koşullu bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bu inceleme, felsefi bir kavramın mitolojik anlatılar üzerinden nasıl somutlaştığını ve Derrida'nın düşüncelerinin antik metinler aracılığıyla nasıl yankı bulduğunu göstermesi açısından önem taşımaktadır.