Ders kitaplarındaki metinler; bir eserden alınmış olsa veya ders kitabına bir bütünün parçası olarak yerleştirilse de başlı başına bir bütündür ve okuyucuya bunu hissettirmelidir. Ders kitaplarına metin seçerken metnin oluşturulma kriterlerine uygun olması; metnin dilin estetiğini ve zenginliğini yansıtıp yansıtmadığı; metnin okunabilirliğinin yanı sıra bilişsel, duyuşsal ve sosyolojik açıdan öğrencilere uygun olup olmadığı gibi çeşitli değişkenlere öncelik verilir. Bu değişkenlerden olan okunabilirlik; “çoğunlukla metinlerin cümle, kelime uzunlukları, bilinmeyen kelime sayısı gibi niceliksel özelliklerinin belirlenmesi ile birlikte metnin, okuyucu için bu yapılar bakımından ne ifade ettiğini” tespit etmeye yarar. Bu bilgilerden hareketle bu çalışmanın amacı, 2022-2023 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kabul edilmiş ve okullarda kullanılmakta olan 3. Sınıf Hayat Bilgisi ders kitabında yer alan metinlerin okunabilirlik düzeyi açısından incelenmesidir. Metinlerin okunabilirlik düzeyleri Flesch tarafından geliştirilen ve Ateşman’ın (1997) Türkçe’ye uyarladığı Okunabilirlik Formülü ile hesaplanmıştır. Betimsel yönteme göre desenlenen çalışmada 3.Sınıf Hayat Bilgisi ders kitabında yer alan 45 metinden 40 tanesi incelemeye tabii tutulmuştur. İncelenen 5 metinden ana metin kısmı 100 kelimeden az olduğu için (Ateşman’ın okunabilirlik formülüne göre hesaplama için ilk 100 kelime alınmaktadır) değerlendirmeye alınmamıştır. Çalışma sonucunda Hayat Bilgisi 3. Sınıf ders kitabında yer alan metinler okunabilirlik düzeyleri açısından “kolay”, “orta güçlükte” ve “zor” olarak sınıflandırılmıştır. Metinlerin büyük çoğunluğunun “orta güçlükte” okunabilirlik seviyesine sahip olduğu görülmüştür.
In order to bring the educational environment to the desired level, it is extremely important that the texts in the textbooks are suitable for the level of the students. When choosing texts for textbooks, the text should be suitable for the creation criteria; whether the text reflects the aesthetics and richness of the language; In addition to the readability of the text, various variables such as whether it is suitable for students in terms of cognitive, affective and sociological aspects are given priority. It has been observed that studies on readability, which is one of these variables, generally concentrate on Turkish textbooks. However, when education is considered as a whole, it is also important to examine the texts in the books in other disciplines, especially in primary school. Based on this information, the aim of this study is to examine the texts in the 3rd grade Life Studies textbook, which was accepted by the Ministry of National Education in 2022-2023 and used in schools, in terms of readability level. The readability levels of the texts were calculated with the Readability Formula developed by Flesch and adapted into Turkish by Ateşman (1997). In the study, which was designed according to the qualitative method, 40 of the 45 texts in the 3rd grade life studies textbook were calculated. Since the main text of 5 of them is less than 100 words (the first 100 words are taken for calculation according to Ateşman's readability formula), they were not evaluated. As a result of the study, the texts in the 3rd grade Life Studies textbook were classified as “easy”, “medium difficulty” and “difficult” in terms of readability levels. It has been observed that the vast majority of the texts have a "medium difficulty" readability level.
